انواع سونوگرافی بارداری و ضرورت آن
سونوگرافی بارداری چیست؟
سونوگرافی بارداری نوعی روش تشخیصی است که در حال حاضر یکی از مهم ترین مراقبت های دوره بارداری به شمار می رود. سونوگرافی در هفته های اول جهت بررسی رخ ندادن بارداری خارج از رحم و همچنین وجود صدای ضربان قلب جنین انجام می شود. پس از پیش رفتن بارداری سیر رشد جنین، محل قرار گیری بند ناف و جفت و همچنین وضعیت کلی آناتومی و سلامتی جنین نیز از همین طریق مشخص می شود. در صورت وجود امکان زایمان زودرس نیز سونوگرافی طول دهانه رحم (سرویکس) را مشخص می کند.
چه کسانی باید سونوگرافی بارداری انجام دهند؟
در دوره بارداری آزمایش های مشخصی وجود دارد که با انجام آن پزشک متخصص در جریان سیر رشد جنین قرار می گیرد. در کمترین حالت سونوگرافی بارداری برای کلیه ی مادران باردار حداقل دو مرتبه انجام می شود. پزشک متخصص با تکیه بر این اقدامات تشخیصی به بررسی سیر رشد جنین می پردازد. سونوگرافی می تواند جهت تأیید بارداری یا مانند سونوگرافی ان تی جهت بررسی وضعیت سلامتی جنین صورت بگیرد.
روش انجام سونوگرافی بارداری
هنگام مراجعه جهت سونوگرافی، متخصص سونوگرافی ابتدا کمی ژل مخصوص روی شکم مادر مالیده بعد پروب را با دست روی شکم حرکت می دهد. سپس تصویر از طریق امواج الکتروسونیک روی نمایشگر شکل می گیرد. بعضی از تصاویر مربوط به سونوگرافی به والدین تحویل داده می شود که معمولاً به عنوان یادگاری در آلبوم عکس های نوزاد قرار می گیرد.
زمان انجام سونوگرافی بارداری
انجام سونوگرافی بارداری حداقل یک مرتبه بین هفته های ششم تا چهاردهم (سه ماهه ی اول بارداری) و یک مرتبه بین هفته های هجدهم تا بیست و دوم (سه ماه ی دوم بارداری) ضروری است. با اینحال در بعضی موارد ممکن است پزشک انجام سونوگرافی های بیشتری را توصیه و تجویز نماید.
سونوگرافی سه ماهه اول بارداری
اولین سونوگرافی بارداری بین هفته های 6 تا 9 (سه ماهه اول) انجام می شود. این اولین مرتبه ای است که امکان تماشای تصویر جنین در نمایشگر برای والدین امکان پذیر می شود.
با اینکه اکثر متخصصین نخستین سونوگرافی را به بعد از هفته ی ششم موکول می کنند، مشاهده ی ساک بارداری از هفته های چهارم و پنجم و قلب جنین در بعضی موارد از هفته ی پنجم امکان پذیر است.
کاربردهای سونوگرافی سه ماهه اول بارداری
- اطمینان از بارداری داخل رحم (نه خارج از رحم)
- مشخص کردن زمان تقریبی زایمان (پس از ورود به سه ماهه ی دوم میزان دقت این تشخیص کمتر می شود)
- تعیین سن و قد جنین
- مشخص کردن بارداری چند قلو
- شنیدن صدای قلب جنین و بررسی تشکیل آن
سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری
سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری که از آن تحت سونوگرافی آنومالی نیز یاد می شود معمولاً در هفته های میانی بارداری (بین هفته های هجدهم و بیست و دوم) انجام می گیرد. در این سونوگرافی آناتومی جنین به طور دقیق اسکن می شود و تصویر کاملی از وضعیت عمومی بارداری و سلامت جنین به دست می آید. توصیه می شود جهت انجام سونوگرافی آنومالی به مراکز معتبر مراجعه کنید که از تجهیزات جدید و پیشرفته و متخصصین مجرب برخوردار باشند.
در شرایط طبیعی، سونوگرافی سه ماهه دوم تنها به صورت دو بعدی انجام می شود. سونوگرافی بارداری سه بعدی و سونوگرافی چهار بعدی معمولاً تنها در صورت وجود امکان آنومالی جنین تجویز می شود. چرا که پزشکان هنوز در زمینه ایمن بود این نوع سونوگرافی ها به اجماع نظر نرسیده اند.
کاربردهای سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری
- بررسی عمومی وضعیت بارداری و رشد جنین و اطمینان حاصل کردن از شرایط مساعد مادر و جنین. برای اینکار اندام های اصلی جنین و موقعیت جفت بررسی شده و اندام های مشخص آن و میزان مایع آمنیوتیک اندازه گیری می شوند.
- تشخیص جنسیت جنین
- مشاهده جنین توسط والدین. در این مرحله می توانید اندام های فرزند خود مثل دست و پا و اندام های داخلی را مشاهده کنید.
انواع دیگر سونوگرافی بارداری
در صورت پرخطر اعلام شدن بارداری امکان افزایش دفعات انجام سونوگرافی به توصیه ی پزشک متخصص وجود دارد. بایستی در نظر داشته باشید که تقریباً 25 درصد از بارداری ها در دسته ی بارداری های پرخطر قرار می گیرند. در صورت لکه بینی در دوره بارداری نیز انجام سونوگرافی توصیه می شود. در صورت بارداری چندقلویی نیز سونوگرافی های بیشتری انجام می شود تا وضعیت رشد هر قل بررسی شود. در صورت وجود احتمال زایمان زودرس نیز انجام سونوگرافی برای بررسی وضعیت سرویکس (طول آن و میزان باز یا کوتاه شدن آن) تجویز می شود. علاوه براین سونوگرافی یکی از مراحل سایر تست های تشخیصی دوران بارداری مانند غربالگری مرحله اول، نمونه برداری از پرزهای جفتی جنین (CVS)، تست بیوفیزیکال پروفایل یا آمنیوسنتز نیز به شمار می رود.
کلمات کلیدی:
سونوگرافی سه ماهه دوم
سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری
سونوگرافی سه ماهه اول بارداری
آمینوسنتز
