غربالگری سه ماهه اول بارداری یا غربالگری مرحله اول چیست؟

غربالگری سه ماهه اول بارداری

غربالگری مرحله اول از یک سونوگرافی و یک آزمایش خون تشکیل می شود. پزشکان پیشنهاد می کنند تمامی مادران باردار در هر سن و شرایطی که هستند نسبت به انجام این مرحله از غربالگری اقدام کنند. در این مطلب ابتدا توضیح می دهیم که غربالگری سه ماهه اول بارداری چیست. سپس اطلاعات لازم درباره زمان مناسب جهت انجام این مرحله از غربالگری، سونوگرافی ان تی و ان بی و آزمایش خونی که در این مرحله گرفته می شود را در اختیار شما خوانندگان محترم قرار خواهیم داد.

غربالگری سه ماهه اول بارداری چیست

غربالگری سه ماهه اول بارداری (FTS یا First Trimester Screening) به بررسی سطح هورمون بتا اچ سی جی آزاد (free-B-HCG) و پروتئین A پلاسمایی مرتبط با بارداری (PAPP-A یا Pregnancy Associated Plasma Protein A) در خون مادر و از شاخص های سونوگرافی ان اتی (NT یا Nuchal translucency) و ان بی (NB یا Nasal bone) می پردازد.

غربالگری میزان ریسک ابتلای جنین به برخی بیماری ها را نشان می دهد، بنابراین نتیجه مثبت فقط نشاندهنده ی بالا بودن میزان ریسک است. تشخیص دقیق بیماری تنها به وسیله آزمایش های تشخیصی امکان پذیر است. منفی بودن نتیجه غربالگری یعنی ریسک ابتلای جنین به بیماری های مورد نظر و دچار بودن به نقایص کروموزومی به حدی در جنین کم است که نیازی به آزمایش های تشخیصی نیست. با اینحال نتیجه منفی سلامت کامل نوزاد را تضمین نمی کند.

توصیه می شود غربالگری سه ماهه اول بین یازده هفته کامل الی سیزده هفته و شش روز انجام شود.

سونوگرافی ان تی و سونوگرافی ان بی در غربالگری سه ماهه اول بارداری

منظور از سونوگرافی ان تی، اندازه گیری ضخامت قسمت شفاف پشت گردن جنین است. اندازه گیری ضخامت این فضا بین ده هفته و سه روز الی سیزده هفته و شش روز پس از بارداری امکان پذیر است. بعد از ورود جنین به هفته ی پانزدهم امکان عدم موفقیت در اندازه گیری ان تی افزایش می یابد.

ان تی با واحد میلی متر اندازه گیری می شود و محدوده طبیعی آن میان 1 تا 2 میلی متر است. اگر ان تی از 2 و نیم میلی متر بیشتر باشد به احتمال 90 درصد ممکن است نشانه ی ابتلای جنین به نشانگان داون درنظر گرفته شود. با اینحال در تعیین میزان طبیعی ان تی، به طول فرق سر تا دنبالچه (CRL) جنین و سن بارداری نیز توجه می شود.

شاخص دیگری که در سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول بارداری بررسی می شود، شکل گیری استخوان بینی یا ان بی است که بین هفته های دهم تا چهاردهم صورت می گیرد. اگر تیغه استخوان بینی به هیچ وجه تشکیل نیافته باشد احتمال ابتلا به نشانگان داون به شصت و احتمال ابتلا به نشانگان ترنر به پنجاه و پنج درصد می رسد.

سه خط در تصویر سونوگرافی ان بی نشان داده می شوند. خطی که در بالا قرار دارد پوست را نشان می دهد. خط پایینی که ضخامت بیشتری دارد استخوان بینی را نشان می دهد. سومین خط نیز که در امتداد پوست و مقداری بالاتر مشاهده می شود نوک بینی را نشان می دهد.

آزمایش خون غربالگری سه ماهه اول بارداری

برای انجام آزمایش خون غربالگری سه ماهه اول نیازی به ناشتا بودن مادر نیست.

در بارداری های نرمال، غلظت هورمون بتا اچ سی جی آزاد (free-B-HCG) بعد از لانه گزینی به سرعت زیاد شده و در هفته ی دهم به اوج مقدار خود رسیده و بعد از آن کم کم کاهش پیدا می کند. بالا رفتن غیر عادی این هورمون میزان احتمال ابتلا به نشانگان داون را نیز بالا می برد.

پروتئین A پلاسمایی مرتبط با بارداری (PAPP-A) فاکتور دیگری است که اندازه آن در آزمایش خون غربالگری بررسی می شود. جفت در حال تکامل این پروتئین را تولید می کند. بدین ترتیب بعد از هفته ی هفتم غلظت این پروتئین در خون مادر بالا می رود. اندازه گیری این هورمون بین هفته های دهم تا سیزدهم انجام می شود و پایین آمدن غیر عادی آن نیز میزان احتمال ابتلا به نشانگان داون را بالا می برد.

کلمات کلیدی:

غربالگری سه ماهه اول بارداری

غربالگری مرحله اول

سونوگرافی غربالگری مرحله اول

سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول بارداری

سونوگرافی غربالگری سه ماهه اول